Author: Luken Lamikiz

Zehazki hiztegia

Luken LamikizLeave a comment

Ibon Sarasolak 2005. urtean Alberdania argitaletxearen eta BBVA fundazioaren laguntzarekin argitaratu zuen Zehazki hiztegia. Hiztegi hau Gaztelania-Euskara hiztegi bat da eta euskaldunei zuzenduta dago.

Hiztegi honek 100.000 sarrera baino gehiago dauzka eta 5.000 ale inguru argitaratu ziren. Ale bakoitzak 952 orrialde dauzka eta 5.000.000 karaktere baino gehiago. Gainera, oso praktikoa da eta hamaika adibide eta kontestu eskaintzen ditu.

Hiztegi hau hainbat aditu eta pertsonei zuzenduta dago, hala nola: ikasleei, irakasleei, itzultzaileei, administrazioko langileei, etabarri.

Hona hemen hiztegi sarrera batzuen adibideak:

Urdin:

[azul]

azul adj-m urdin: un vestido azul y amarillo, soineko hori-urdin bat.

[celeste]

2 adj-m (color) zeru-kolore, urdin argi: el celeste de sus ojos, haren begien zeru-kolorea; con su camisón celeste, bere ohe ator urdin argiarekin.

[claro]

2 (color) argi: azul claro, urdin argia; unos pantalones claros, galtza argi batzuk.

Gorri:

[azulgrana]

azulgrana adj gorri-urdin: un nuevo triunfo de los azulgranas, gorri-urdinen beste garaipen bat.

[clarete]

clarete 1 adj gorri: el vino clarete y el rosado, ardo gorria eta gorri argia.

[grana]

grana2 1 adj-m (color) eskarlata, gorri ilun: un manto grana, kapa gorri iluna.

[rojo]

rojo 1 adj-m (color) gorri: labios rojos, ezpain gorriak, marrubizko ezpainak adkor; la bandera roja, verde y blanca, bandera zuri-gorri-berdea.

Bibliografia:

Euskarazko testuen itzulpenak

Luken LamikizLeave a comment 
Lehen testua:

Lopez lehendakariak aitortu du “piper” asko egiten duela euskara klaseetara

Gainera, Ezkerraldean inoiz ez dela euskaraz egin ziurtatu du elkarrizketa berean. Vocento taldearen asteburuetako aldizkarian egin ditu adierazpen horiek, Alberto Nuñez Feijoo Galiziako presidentearekin batera egin dioten elkarrizketan.

“Eta zu, lehendakari, zer moduz euskara klaseekin”, galdetu dio kazetariak Patxi Lopez Jaurlaritzako lehendakariari. “Ikasten ari naiz, ikasten ari naiz. Ni, izan ere, Ezkerraldekoa naiz, euskara inoiz hitz egin ez den eremu batekoa. Eta euskara zaila da. Gainera, askotan egiten dut piper”, erantzun du. Gainera, kazetariaren arabera, barrez egin du aitorpena; alegia, euskara klaseetara askotan ez dela joaten.

Erdaratu.eu-ren itzulpena:

López el presidente ha declarado “*piper” mucho hace , a las clases de euskera

Además, *Ezkerraldean Nunca no es , por euskera hacer ha asegurado en mismo diálogo. *Vocento En la revista de los fines de semana del grupo ha hecho esas expresiones, Alberto *Nu?*joo con el presidente de Galicia al mismo tiempo le en el diálogo que han hecho.

“Y tú, presidente, qué por modo con las clases de euskera”, le ha preguntado el periodista Patxi López al presidente del Gobierno. “Estoy aprendiendo, estoy aprendiendo. Yo, de hecho, *Ezkerraldekoa soy, el euskera nunca no de un campo que ha hablado el. Y el euskera difícil es. Además, Muchas veces hago *piper”, ha respondido. Además, Según el periodista, por risa ha hecho la declaración; *alegia, a las clases de euskera muchas veces no va.”

Nire itzulpena:

El lehendakari Lopez ha reconocido hacer muchas piras a sus clases de euskara.

Además, ha asegurado en la misma entrevista que en Ezkerraldea nunca se ha hablado euskara. Dichas declaraciones las ha hecho en la revista dominical que publica el grupo Vocento, en la que tambien participaba el presidente de Galicia Alberto Nuñez Feijo.

“¿Y tu Lehendakari, que tal llevas las clases de euskara?” le ha preguntado el periodista al Lehendakari del gobierno vasco. “Estoy aprendiendo, estoy aprendiendo. Yo,de hecho, soy de Ezkerraldea, de una zona en la que nunca se ha hablado euskara. Y el euskara es dificil. Además hago piras muchas veces” ha respondido. Ademas, según el periodista, la declaración la ha hecho entre risas; es decir, que no acude a muchas clases de euskara.

Bigarren testua:

Miarritze, Heineken Kopako finalera

18-7 irabazi dio Anoetan Munsterri. Tolosa izango du aurkari Europako txapelketa nagusiko finalean, maiatzaren 22an, Parisen.

Heineken Kopako finalean izango da berriz ere Miarritze, atzo Donostian, Anoeta estadioan, Munsterri (Irlanda) 18-7 irabazi eta taldekako Europako txapelketa nagusiko titulua jokatzeko txartela lortu baitzuen. Bigarren finala izango du.

Markagailua: 0-5, 0-7, 3-7 (lehen zatia), 9-7, 12-7, 15-7, 18-7.

Erdaratu.eu-ren itzulpena:

*Miarritze, *Heineken Al final de la copa

18-7 le ha ganado en las Raciones *Munsterri. Tolosa tendrá adversario del campeonato principal de Europa en el final, en 22 del mayo, en París.

*Heineken En el final de la copa será por noticia también *Miarritze, ayer en San Sebastián, *Anoeta en el estadio, *Munsterri (Irlanda) 18-7 ganancias y *taldekako el título del campeonato principal de Europa la tarjeta para jugar conseguir *baitzuen. El segundo final tendrá.

*Markagailua: 0-5, 0-7, 3-7 (la primera parte), 9-7, 12-7, 15-7, 18-7.

Nire itzulpena:

Miarritze, a la final de la copa Heineken

Le ha ganado al Munsterri 18-7 en Anoeta. En la final del campeonato principal de Europa se enfrentará al Tolouse, el día 22 de mayo, en París.

Miarritze estará otra vez en la final de la copa Heineken puesto que logro ayer en Donostia, en el estadio de Anoeta, el pase a la final después de vencer al Munsterri (Irlanda) por 18-7 . Será su segunda final.

Hirugarren testua:

Joxantonio Ormazabal idazle eta editorea hilda aurkitu dute bart

Zegamakoak iaz hartu zuen Elkarren erretiroa. Mendian aurkitu dute gorpua. Haurrentzako liburuen editore lanean jardun zuen eta liburu asko idatzi zituen. Lehengo ostegunean aurkeztu zuen bere azkeneko lana. Bakarkako aurrena, 1983an.

Joxantonio Ormazabal (Zegama, 1948) idazlea eta editorea zendu da. Bart aurkitu dute hilda, mendialdean. Orain dela 29 urte hasi zen lanean Elkar argitaletxean -Zarauzko ikastolan irakasle zebilela joan zen hara-, eta duela urtebete hartu zuen erretiroa. Tolosan bizi zen.

Erdaratu.eu-ren itzulpena:

*Joxantonio *Ormazabal Escritor y el editor muerto han encontrado anoche

*Zegamakoak El año pasado cogió la jubilación el uno del otro. En la montaña han encontrado el cadáver. De los libros para los niños en el trabajo de editor estuvo y muchos libros escribió. En el jueves anterior presentó el trabajo de su final. *Bakarkako primer, en 1983.

*Joxantonio *Ormazabal (*Zegama, 1948) el escritor y el editor ha fallecido. Anoche han encontrado muerto, *mendialdean. Ahora es , 29 años empezó en el trabajo Mutuamente *argitaletxean -en la ikastola de Zarautz profesor andaba , fue allí-, y tiene , año cogió la jubilación. en Tolosa vivía.

Nire itzulpena:

Encuentran muerto, anoche, al escritor Joxeantonio Ormazabal

El de Zegama se jubilo el año pasado en Elkar. El cuerpo lo han encontrado en el monte. Escribio muchos libros y trabajo como editor de cuentos infantiles. Presentó su último trabajo el pasado jueves. El primero, en solitario, en 1983.

Ha muerto el escritor Joxeantonio Ormazabal (Zegama, 1948). Le encontraron muerto anoche en el monte. Empezó trabajando en la editorial Elkar hace 29 años -se fue a Elkar cuando trabajaba de profesor en la ikastola de Zarautz- y se retiró hace un año. Vivió en Tolosa.

Ondorioak

Testu hauen itzulpenetan gertatzen diren akatsik larrienak, batik bat, gramatikari eta lexikoari dagozkie. Hurrengo adibideotan aipatutako akats batzuk ikusteko parada izango dugu

1.Hasteko, aipatu behar dugu itzultzaileak kasu askotan euskararen sintaxi ordena berbera mantentzen duela gazteleraz ere. Hona hemen horren erakusgarri diren adibide batzuk:

“Eta euskara zaila da.”

“Y el euskera difícil es.”

Lokailua + Izena + (Det.) + Aditza

Lokailua + (Det.) + Izena+ Aditza

“Miarritze, Heineken Kopako finalera”

“*Miarritze, *Heineken Al final de la copa”

Izena + Izena + (-KO) + Is (Nora)

Izena + Izena+ a donde

2. Akats hauez gain, itzulpenetan lexiko aldetik ere hutsune nabarmenak aurki ditzakegu. Izan ere, askotan euskarazko hitz batzuk ez ditu erdaratzen, bai bere erdarazko forma ez duelako aurkitzen, edota hitz hori metaforikoki erabili denez gero ez duelako erdarazko itzulpena. Adibidez:

“Lopez lehendakariak aitortu du “piper” asko egiten duela euskara klaseetara”

“López el presidente ha declarado “*piper” mucho hace , a las clases de euskera”

Kasu honetan “piper egin” esamoldea maila metaforiko batetan agertzen zaigu, klasera joan ez denaren argibidea emateko. Esamolde hau, ostera, ez denez gazteleraz existitzen ez du esamoldea itzultzen.

“18-7 irabazi dio Anoetan Munsterri.”

“18-7 le ha ganado en las Raciones *Munsterri.”

Itzulpen honetan, erdaratu.eu itzultzaileak ez du “Anoeta” hitza ezagutzen, “Raciones” bezala itzultzen duelako. Honek ez dauka zentzurik, argi eta garbi ikus dezakegunez. Gainera, “Munster” izen propioa ere ez du jakin ongi itzultzen, izan ere, Nori Kasua ere gazteleraz mantentzen duelako: “Munsterri”.

Hortaz, adibide hauek ikusita ezan dezakegu erdaratu.eu itzultzaileak nahiz eta testuaren ideia orokorra itzultzeko balio duen, ez du balio testu osoaren itzulpen zehatz eta zuzena egiteko eta gutxiago koherentzia eta kohesioa mantentzeko. Beraz, itzultzaileak oraindik asko hobetu beharra dauka.

Iturriak

Elhuyar hizkuntza zerbitzuak

Luken LamikizLeave a comment

Elhuyarren hizkuntza zerbitzuaren sailaren helburu nagusia “euskara garatzeko hizkuntza-baliabide, -tresna eta -zerbitzuak sortzea eta eskaintzea da”. Horretarako, Elhuyarren hizkuntza zerbitzuak “bezeroaren hizkuntza–beharrak osotasunean hartu eta kalitateko hizkuntza-zerbitzu integrala ematea du helburu”.

Elhuyar sortu zenetik beti jardun izan du euskarak gizartean izan dituen premia berrietarako lanabesak lantzen. Beraz, daukan esperientzia eta jakintza kontutan hartuta euren apustua ” kalitatea da, xede argi baten mesedetan betiere: euskara komunikazio-hizkuntza izatea gizartean”

Elhuyarrekoek lan talde zabala daukate, izan ere alor ezberdinetako langileek osatzen dute hizkuntza zerbitzuaren lan taldea: itzultzaileek, ikertzaileek, terminologoek, lexikografoek eta proiektu-kudeatzaileak.

Lan talde honez gain, hizkuntza zerbitzuaren kalitatea hobetzeko hainbat kolaboratzaile, aholkulari eta adituk laguntzen die. Lan talde ezberdinen zuzendariak hurrengoak dira:

* Hizkuntza Zerbitzuetako arduraduna: Josu Aztiria Urtaran
* Itzulpen-zerbitzuko arduraduna: Lierni Otamendi Arrieta
* Hiztegigintza eta I+G+B unitateko arduraduna: Antton Gurrutxaga Hernaiz

Elhuyarreko Hizkuntza zerbitzuaren lan taldeek bere helburuekin aurrera egiteko teknologia eta baliabide ezberdinak erabiltzen dituzte, hala nola: baliabide lexiko-terminologikoak, itzulpengintzarako laguntza tresnak, I+G+Bko emaitzak eta garatutako softwarea.

Informazio gehiago nahiago nahi izanez gero, jo ezazue helbide honetara:

http://www.elhuyar.org/EU

Hiztegi honek hainbat aukera eskeintzen ditu, hala nola hizkuntza ezberdinetan hitz bat nola esaten den, beronen lokuzioak eta lexiak, etab. Hona hemen bedar hitzarekin adibide bat:

1 belar

euskara-gaztelania

Adierak

1 iz.

hierba

* Belarra ebaki: cortar la hierba.
* Belarretan etzanda: tumbado en la hierba.
* Belarretara joan da: ha ido a la hierba (a trabajar el heno).

2 iz. (herr.)

tabaco

* Erre nahi duenak eros dezala belarra: el que quiera fumar que compre tabaco.

Azpisarrerak

Lexiak

* belar bedeinkatu
* belar gaizto/txar
* belar gazi
* belar idor/ihar/lehor/ondu/siku/zimel
* belar latz
* belar on
* belar urdin
* belar usaintsu; usain-belar
* belar-denda
* belar-epaile
* belar-galtzaile
* belar-izpi
* belar-meta
* belar-ondo
* belar-pozoi
* belar-soro
* belar-xut

Lokuzioak

* belarretan
* belarretara

euskara-frantsesa

Adierak

1 iz.

herbe, foin

2 iz.

front, audace

Azpisarrerak

Lexiak

* belar gaizto/txar
* belar ihar/ondu
* belar-denda

euskara-ingelesa

Adierak

iz.

grass

* Gurdi bete belar: a cart full of grass.
* Ez zapaldu belarra: keep off the grass.
* Belar gainean: on the grass.

Azpisarrerak

Lexiak

* belar gaizto/txar
* belar ihar/ondu
* belar-denda

Bibliografia:

* Elhuyar hizkuntza zerbitzuak: http://www.elhuyar.org/hizkuntza-zerbitzuak/EU

* http://www.basqueresearch.com/nor_gara.asp?hizk=G

Kontsulta ordua eta data: 2010eko martxoaren 10ean, 13:05ean.